Việt Nam duy trì thặng dư thương mại gỗ với thị trường Trung Quốc

Theo báo cáo của nhóm nghiên cứu các hội, hiệp hội ngành gỗ và Tổ chức Forest Trends, Trung Quốc là một trong 5 thị trường xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ lớn nhất của Việt Nam và trong những năm gần đây luôn đứng ở vị trí thứ 2 hoặc thứ 3 xét về mặt kim ngạch. Xuất khẩu gỗ của Việt Nam sang Trung Quốc chiếm 10-12% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam

Việt Nam chủ yếu xuất khẩu gỗ nguyên liệu (HS44) sang Trung Quốc với hơn 20 sản phẩm. Xuất khẩu các sản phẩm theo HS44 chiếm hơn 80% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc. Trong đó, gỗ dăm chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng năm của Việt Nam sang Trung Quốc. Trong khi đó, xuất khẩu sản phẩm gỗ (mã HS94) chiếm dưới 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc.

Ở chiều ngược lại, Trung Quốc là nguồn cung gỗ và sản phẩm gỗ lớn nhất của Việt Nam. Nhập khẩu của Việt Nam từ Trung Quốc chiếm 25-37% tổng nhập khẩu hàng năm của Việt Nam. Việt Nam nhập khẩu hơn 20 sản phẩm từ Trung Quốc, nhưng chủ yếu là các sản phẩm thuộc HS44. Mã nhập khẩu HS44 và HS94 của Việt Nam từ Trung Quốc đã tăng đều đặn trong những năm qua. Trong đó, nhập khẩu HS44 từ Trung Quốc lớn hơn nhiều so với nhập khẩu các sản phẩm gỗ (HS94) theo giá trị (nhập khẩu HS44 chiếm 65% đến 88% trong tổng số).

“Việt Nam duy trì thặng dư thương mại gỗ với Trung Quốc nhưng nhập khẩu của Việt Nam tăng nhanh hơn xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc. Thặng dư thương mại chủ yếu đến từ dăm gỗ”,ông Nguyễn Vinh Quang – Chuyên gia phân tích chính sách Tổ chức Tổ chức Forest Trends nhận định.

Về vốn đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam, báo cáo cho hay, tổng vốn đầu tư của Trung Quốc vào ngành gỗ Việt Nam tương đối cao, chiếm 17% - 35% tổng vốn đầu tư từ các nguồn trong ngành. Trong đó, năm 2019 là năm có số dự án đăng ký mới và tổng vốn đăng ký cấp mới cao nhất. Các dự án đăng ký mới của Trung Quốc chiếm từ 14% đến 36% tổng số dự án FDI đăng ký mới đầu tư vào ngành gỗ của Việt Nam tính theo giá trị; và 35% đến 56% theo số lượng dự án

Trong 3 tháng đầu năm 2022, nguồn vốn đầu tư của Trung Quốc giảm vốn với giá trị giảm rất nhỏ (22,3 nghìn USD). Số lần điều chỉnh vốn của các doanh nghiệp Trung Quốc chiếm 30-36% tổng số lần điều chỉnh của tất cả các doanh nghiệp FDI đầu tư vào ngành gỗ của Việt Nam. Vốn điều chỉnh (tăng) của các doanh nghiệp Trung Quốc chủ yếu tương đương từ khoảng 20-47% tổng vốn điều chỉnh của tất cả các doanh nghiệp FDI đầu tư vào ngành gỗ của Việt Nam, đặc biệt năm 2017 là 55% và năm 2019 chỉ hơn 5%.

Số lần mua bán và sáp nhập (M&A) cũng như giá trị M&A của các doanh nghiệp Trung Quốc là cao nhất vào năm 2019. Năm 2020 và 2021 có xu hướng giảm dần. Tỷ lệ thời gian M&A của các doanh nghiệp Trung Quốc chiếm 13 - 42% tổng số lần M&A của các doanh nghiệp FDI trên toàn quốc trong ngành gỗ của Việt Nam. Tỷ lệ vốn M&A của các doanh nghiệp Trung Quốc chiếm 6-35% tổng vốn M&A của các doanh nghiệp FDI trên toàn quốc trong ngành gỗ của Việt Nam.

Cùng nhau hướng tới xây dựng thương mại ngành gỗ có trách nhiệm

Tại Hội thảo, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Lâm sản Trung Quốc, Hiệp hội phân phối gỗ và sản phẩm gỗ Trung Quốc đã cùng nhau giới thiệu về đơn vị mình. Đồng thời, cùng nhau thảo luận về những thuận lợi và khó khăn trong quan hệ thương mại gỗ hiện nay giữa hai nước; cơ hội cho việc mở rộng thương mại/đầu tư bền vững; rủi ro thị trường liên quan đến thương mại gỗ giữa 2 bên và cơ chế giảm thiểu rủi ro; hợp tác trong tương lai giữa hiệp hội gỗ hai nước nhằm đẩy mạnh thương mại và giảm thiểu rủi ro thị trường và cùng nhau hướng tới xây dựng thương mại ngành gỗ có trách nhiệm.

Khẳng định Trung Quốc là 1 trong những thị trường rất quan trọng ở cả chiều xuất khẩu và nhập khẩu gỗ và lâm sản Việt Nam, ông Cao Chí Công – Phó chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam – kỳ vọng, thông qua hội thảo, cộng đồng doanh nghiệp 2 nước có những kiến nghị với Chính phủ, cơ quan quản lý để có những hỗ trợ doanh nghiệp hướng tới sản xuất, kinh doanh bền vững, hiệu quả, theo đúng quy định phát luật của nhà nước, đúng thông lệ quốc tế, ngăn chặn tình trạng hiểu lầm về một số biểu hiện như: không sử dụng gỗ bất hợp pháp; không lẩn tránh thuế, không gian lận xuất xứ. Đây là một trong những yêu cầu mà Chính phủ Việt Nam yêu cầu các doanh nghiệp phải chấp hành.

Bà Hải Linh - Viện Lâm nghiệp Trung Quốc - khẳng định, Việt Nam là thị trường quan trọng của gỗ Trung Quốc. Cùng với việc tuân thủ các quy định pháp lý, thiết lập mối quan hệ, thiết lập các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát rủi ro, cải thiện tốt hơn chuỗi cung ứng,... chúng tôi cũng mong muốn có sự hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp gỗ Việt Nam.

Theo ông Tô Xuân Phúc – Chuyên gia phân tích chính sách Tổ chức Forest Trends, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai hoặc thứ ba của Việt Nam và thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam. Hầu hết các sản phẩm được giao dịch đều thuộc mã HS44. Bên cạnh đó, các công ty Trung Quốc đã và đang đầu tư đáng kể vào ngành công nghiệp gỗ của Việt Nam. Doanh nghiệp Việt Nam có mong muốn tìm hiểu sâu hơn về thị trường gỗ và sản phẩm gỗ của Trung Quốc. Do đó, việc trao đổi giữa các doanh nghiệp gỗ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo thuận lợi cho thương mại giữa hai nước.

"Mặc dù quy mô thương mại gỗ 2 nước rất lớn nhưng sự hiểu biết của doanh nghiệp gỗ Việt Nam về quy định thị trường và động lực phát triển thị trường Trung Quốc trong tương lai còn khiêm tốn và ở chiều ngược lại các doanh nghiệp Trung Quốc cũng chưa có nhiều hiểu biết về luồng cung gỗ ở Việt Nam. Do đó, chúng tôi kỳ vọng hiệp hội gỗ 2 nước sẽ có những hợp tác để cùng nhau đóng góp cho sự bền vững cho ngành gỗ 2 quốc gia",ông Tô Xuân Phúc cho biết thêm.

Gỗ Việt